ايميل ملي جايگزيني براي ياهو و جي‌ميل

مينو مومني در يادداشتي در «اعتماد» نوشت:

واژه ملي را سال‌هاست که مي‌شنويم؛ زماني که قصد داشتند باربي عروسک غربي را از دنياي کودکان جدا کنند و در اين ميان سارا و دارا را با واژه عروسک ملي وارد بازي‌هاي کودکانه کردند يا آنجا که انواع و اقسام خودروها در شهر مسافران را جابه جا مي‌کرد و مسئولان به فکر افتادند که نياز است يک خودرو مشخص در شهر اين جابه جايي را بر عهده بگيرد و همين مساله پروژه خودرو ملي را کليد زد، هر چند با آمدن خودرو ملي نيز دردي از آشفته بازار انواع و اقسام خودروهاي مسافرکش درمان نشد.


به هرحال واژه ملي تنها و تنها گريبان مسائل شهري و اجتماعي را نگرفته چرا که به نوعي چند سالي است بيماري ملي شدن به حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات نيز رسوخ کرده است تا آنجا که کليد اولين ملي شدن در حوزه آي.تي را عبدالمجيد رياضي زد، همان جا که بحث اينترنت ملي را عنوان کرد؛ بحثي که با صرف بودجه هنگفت هنوز در نقطه صفر ماندگار است و بعد از آن مي‌توان به ديتاسنتر ملي اشاره کرد. هر چند به گفته بسياري قدمت ديتاسنتر ملي از اينترنت ملي بيشتر است اما به دور از قدمت بايد گفت اينک بعد از دو پروژه ملي شدن که متاسفانه هيچ کدام به نتيجه نرسيده‌اند، علي اصغر انصاري معاون شرکت فناوري اطلاعات ايران از راه‌اندازي پست الکترونيک ايراني يا همان ايميل ملي خبر مي‌دهد.

ويژگي‌هاي ايميل ملي

بحث ايميل ملي که از هفته پيش به نوعي خبر آن انعکاس يافته است، يک بحث با قدمت چند ساله است، تا آنجا که گفته مي‌شود بخشنامه ايميل ملي در سوم مهرماه سال 86 ابلاغ شده است و طي اين بخشنامه مقرر شده سايت خدمات الکترونيکي ايران به نشاني www.Iran.ir به مديران دستگاه‌هاي دولتي، خدمات پست الکترونيک ارائه دهد. در اين بخشنامه همچنين از مديران دولتي خواسته شد به منظور امنيت اطلاعات بيشتر، پست الکترونيکي خود را روي پورتال واحد دولت الکترونيک ايران ايجاد و از آن براي تماس‌هايشان استفاده کنند.

طرح ايميل ملي در زمان مطرح شدن، محدود بود و تنها به افراد حقوقي و مديران اختصاص داشت که اين افراد براي استفاده از اين ايميل که به نوعي تحت عنوان ايميل امن از آن ياد مي‌شد، بايد درخواست پست الکترونيک خود را با مهر و امضاي بالاترين مقام مسئول ارائه مي‌دادند تا بتوانند از امکانات پست الکترونيک بهره ببرند. بعد از گذشت چند سال و به نوعي مسکوت ماندن اين طرح در روزهاي برپايي پانزدهمين نمايشگاه بين المللي الکامپ، علي اصغر انصاري معاون توسعه و مديريت شرکت فناوري اطلاعات خبر از عمومي شدن ايميل ملي داد. در اين طرح عموم مردم مي‌توانند براي دريافت اين سرويس ثبت نام کنند. البته فرقي که در اين ميان وجود دارد، آن است که براي استفاده از پست الکترونيک ايراني کاربران عادي نيازي به گرفتن امضا از مسئولان خود ندارند و با مراجعه به پورتال iran.ir مي‌توانند با وارد کردن اطلاعات کامل خود از اين سرويس استفاده کنند.

طبق گفته مسئولان در حال حاضر سرويس ايميل ملي براي خدمت رساني به 500 هزار تا يک ميليون مشترک فراهم شده و در فازهاي بعدي در صورت مواجهه با استقبال متقاضيان ظرفيت آن به صورت نامحدود توسعه خواهد يافت.

شايد براي بسياري اين سوال مطرح شود که بحث ايميل ملي آيا خاص کشور ايران است و ايده آن به نوعي از سوي کارشناسان ايراني مطرح شده است که در پاسخ طبق گفته‌هاي مسئولان شرکت فناوري اطلاعات بايد گفت طرح ايميل ملي يا همان اجبار به استفاده از يک ايميل داخلي تنها مربوط به کشور ايران نمي‌شود چرا که به عنوان نمونه در کشور روسيه نيز از اين روش استفاده مي‌شود.

در خصوص ويژگي ايميل ملي مسئولان ارتباطي کشور بر اين باور هستند که در صورت استفاده از اين ايميل، اطلاعات در داخل کشور گردش مي‌کند و مانند ايميل‌هاي غيرايراني که در خارج از کشور ميزباني مي‌شوند، اطلاعات به خارج منتقل نمي‌شود و به نوعي بايد گفت خروج اطلاعات از کشور با روي کار آمدن دولت نهم به يک دغدغه بدل شد، تا آنجا که در سال 84 بحث راه‌اندازي اينترنت ملي با سرمايه گذاري بيش از يک ميليارد دلار مطرح شد. هر چند در آن زمان طراحان اين ايده بر اين باور بودند که تحريم‌هاي عليه ايران آنها را به سمت راه‌اندازي اينترنت ملي سوق داده و نياز است کشور براي ميزباني از سايت‌هاي خود به فکر چاره باشد هر چند بعد از گذشت چهار سال و پايان يافتن دولت نهم همچنان اکثر سايت‌هاي مهم کشور در سرورهاي آن سوي امريکا ميزباني مي‌شود و در اين ميان هنوز براي بسياري اينترنت ملي به درستي تعريف نشده است چرا که اگر هدف ميزباني سايت‌ها باشد، اين معضل به کمک ديتاسنتر ملي قابل حل است.

به هر حال بعد از ناتمام ماندن طرح‌هاي ديتاسنتر ملي و اينترنت ملي اينک بحث ايميل ملي نيز به ميان آمده است و به باور بسياري از کارشناسان، يک طرح ناپخته به شمار مي‌آيد و عده‌اي نيز آن را يک طرح جايگزين در روزهاي قطع سرويس‌هاي ياهو و جي‌ميل مي‌دانند چرا که بسياري از کاربران به ياد مي‌آورند که در ماه‌هاي اخير بارها سرويس جي‌ميل و ياهو از دسترس آنها خارج شده و به نوعي نارضايتي اين قشر عظيم را به همراه داشته است. بنابراين به باور اين عده، مطرح شدن طرح ايميل ملي در اين روزها با يک قصد خاص صورت گرفته است تا آنجا که گفته مي‌شود در روزهايي که ايميل‌ها مسدود مي‌شود کاربران ناخواسته به دنبال استفاده از يک پست الکترونيک هستند که بدون دردسر بتوانند کارهاي خود را از طريق آن انجام دهند و در اين شرايط به نظر مي‌رسد راه‌اندازي ايميل ملي هر چند هم ناکارآمد باشد، باز هم در مدت زمان کوتاهي رفته رفته با استقبال کاربران روبه رو مي‌شود و از طرف ديگر با توجه به ويژگي‌هاي ايميل، سبب مي‌شود اطلاعات به نوعي از کشور خارج نشود.

معاون شرکت فناوري اطلاعات بر اين باور است که سرويس‌هايي همانند جي‌ميل و ياهو به دليل ويژگي‌هايش سبب شده کاربران جذب آن شوند بدون آنکه در نظر داشته باشند استفاده از اين سرويس‌ها تا چه ميزان مي‌تواند براي آنها خطرناک باشد؛ چرا که هر کاربر با استفاده از هر کدام از اين سرويس‌ها به نوعي اطلاعات خود را در اختيار بيگانگان قرار مي‌دهد؛ بيگانگاني که اصولاً آمريکايي هستند بنابراين ايميل ايراني سبب مي‌شود از خروج اطلاعات از کشور و سوءاستفاده از آن جلوگيري شود. در پاسخ به اين اظهارنظر بايد گفت هر چند تا حدودي دل نگراني معاون شرکت فناوري اطلاعات قابل درک است اما اي کاش به جاي تمرکز بر ايميل ملي به نوعي بحث قديمي ديتاسنتر ملي مطرح مي‌شد؛ آنجا که اطلاعات مهم و کليدي کشور در آن سوي آب‌ها و به گفته همين مسئولان توسط امريکايي‌ها ميزباني مي‌شود چرا که به نظر مي‌رسد لو رفتن اطلاعات شخصي يک کاربر چندان نگران کننده نيست وقتي به راحتي اطلاعات مهم اکثر سايت‌هاي کليدي کشورمان در اختيار ميزبانان غريبه قرار دارد.