آچه در باره ی عینک ها و انواعشان نمی دانستید

آنچه درباره عینک ها و انواعشان نمی دانستید

در هر جایی كه هستید كمی به دور وبرتان نگاه كنید. از هر چند نفر حداقل یكی از آنها یك وسیله اضافی روی صورت خود دارد كه همان عینك است. هركدام از این افراد عینكی به مقصود خاصی از این عینك استفاده می كنند. بعضی از آنها تنها به خاطر زیبایی عینك می‌زنند. بعضی برای محافظت از چشم در برابر آفتاب عینك ‌می‌زنند. ‌ بعضی برای تقویت بینایی و درمان كاهش قدرت بینایی از آن استفاده می‌كنند. برخی هم از آن برای درمان لوچی چشم و یا تنبلی چشم استفاده می‌كنند. پس عینك ممكن است كاربردهای متفاوتی داشته باشد. بر حسب نوع كاربرد، نوع عینكی كه به كار می‌رود هم متفاوت است. ● عینك‌های آفتابی و تزئینی همان طور كه گفته شد هدف از به كار گرفتن این عینك‌ها‌، محافظت چشم‌ها در برابر اشعه‌های آسیب‌ رسان خورشید است. برخی هم تنها به علت جنبه تزئینی و زیبایی از آن استفاده می‌كنند. نكته‌ای‌ كه در اینجا باید به آن اشاره كرد، این است كه گاهی این عینك‌ها نه تنها از چشم‌ها در برابر اشعه‌های نور خورشید محافظت نمی‌كنند بلكه باعث می‌شود آسیب بیشتری هم به چشم وارد شود. به طور كلی اگر مانعی جلوی رسیدن نور به چشم‌ها را بگیرد یا اگر شما در اتاقی كه نور كمی دارد قرار بگیرید، مردمك چشم‌ها گشاد می‌شود و بنابراین احتمال ورود نورهای خارجی به درون محفظه چشم بیشتر می‌شود. پس اگر به دلیل هرگونه بیماری چشمی نیاز به استفاده از عینك آفتابی دارید، حتماٌ باید در انتخاب آن دقت كنید؛ چون عینك‌های غیر استاندارد تنها با تاریك كردن جلوی چشمان شما، مردمك را گشاد كرده و بدون ایجاد سدی در برابر اشعه‌های آسیب‌رسان، اجازه ورود آنها به محوطه داخل چشم را فراهم می‌كنند. ● عینك‌های طبی این عینك‌ها با مدل‌های گوناگون و با مواد مختلفی ساخته می‌شوند. اگر جهت تصحیح دور‌بینی یا نزدیك‌بینی باشند به شكل محدب یا مقعر هستند و اگر جهت تصحیح لوچی چشم باشند، به شكل منشور خواهند بود. البته تفاوت این اشكال در عمل به طوری نیست كه بتوان به راحتی متوجه شد. ● عینك های طبی- آفتابی این عینك‌ها هم در اصل مصارف طبی دارند و برای ترمیم و تصحیح اختلالات انكساری چشم‌ها به كار می‌روند اما جزء دیگر هم به آن اضا فه می‌شود كه هم می‌تواند جنبه زیبایی داشته باشد و هم گاهی خود جزئی از عملكرد طبی و درمانی عینك را تشكیل می‌دهد. این عینك‌ها نباید برای شما چندان ناآشنا باشند. اینها عینك‌هایی هستند كه شیشه آنها به اصطلاح فتوكرومیك است. در بسیاری از موارد رنگ وتیرگی شیشه توسط خود بیمار انتخاب می‌شود. ● عینك‌های صنعتی و حفاظتی احتمالاٌ از نام این عینك‌ها متوجه مصارف آنها شده‌اید. این عینك‌ها در مشاغل مختلفی نظیر جوشكاری، آهنگری و رادیولوژی و غیره به كار گرفته می‌شود تا از چشم‌ها در برابر نفوذ اجسام خارجی و نیز اشعه‌های مضر محافظت كنند. ● عینك‌های متفرقه انواع دیگری از این عینك‌ها وجود دارند كه چون كاربردهای آنها بسیار محدود و مختص به موارد بسیار اختصاصی است، در اینجا زیاد مورد بحث قرار نمی‌گیرند. از این میان می‌توان به عینك‌های الكترونیكی برای نابینایان، عینك‌های سمعك‌دار برای ناشنوایان و عینك ورزشی برای ورزشكاران را نام برد. به طور كلی همه عینك‌ها از دو قسمت اصلی تشكیل شده‌اند كه یكی قاب‌ است و دیگری شیشه یا عدسی عینك. قاب اگر‌چه در ساختمان عینك شاید به اندازه عدسی اهمیت نداشته باشد اما معمولا در نگاه اول توجه بیشتری را به خود جلب می‌كند و بنابراین اكثر مردم در انتخاب آن وسواس زیادی به خرج می‌دهند. قاب از چند قسمت اصلی تشكیل می‌شود. ▪ ریم یا Ryewire كه در اصل حلقه‌ای از قاب است كه دور و اطراف عدسی را در بر می‌گیرد و در اصل جایگاه قرارگیری عدسی است. البته بسیاری از عینك‌های جدید فاقد این قطعه هستند و عدسی در آنها توسط پیچ و مهره‌هایی به اجزاء قاب وصل می‌شود. ▪ پل یا Bridge قطعه‌ای از قاب است كه از روی بینی عبور می‌كند و در اصل ریم‌های طرفین را به هم متصل نگه می‌دارد. ▪ بالشتك یا pad قطعاتی هستند ۲(تا) كه در هر یك از طرفین بینی قرار می‌گیرند و در اصل باعث می‌شوند كه وزن عینك با ملایمت روی بینی پخش شود. ▪ قطعات‌انتهایی‌یا Endpiecها كه در انتهای طرفین راست وچپ در قسمت خارجی ریم‌ها قرار دارند.این قطعات محل اتصال دسته عینك به ریم هستند. انواع مختلفی از قطعات انتهایی وجود دارد. به طور مثال برخی از آنها در این بخش دارای فنری هستند كه باز و بسته شدن دسته‌ها را تسهیل می‌كند. ▪ دسته عینك قسمتی است كه عینك را در گوش‌ها نگه می‌دارد و در اصل خود از چند بخش مختلف تشكیل شده است. دسته عینك می‌تواند از نوع مدل جمجمه‌ای (یعنی قسمت انتهایی آن به پشت گوش خم شود) از نوع انتها صاف و یا از نوع تغییرپذیر باشد (یعنی در صورت تمایل بیمار آن را خم می‌كند) اكثر قاب‌ها از موادی پلاستیكی یا فلزی ساخته می‌شوند و در اصل گاهی ساختار آنها تركیبی از دو ماده مزبور است. به هر حال ساختار و ماده سازنده قاب باید ویژگی های زیر را داشته باشد تا یك عینك مطلوب در نظر گرفته شود. ‌‌قابلیت كشش، شكل پذیری و انعطاف داشته باشد تا عدسی را درخود جای دهد. درجاتی از انعطاف‌پذیری و نرمی داشته باشد تا در برابر فشارها و كشش‌ها به راحتی آسیب نبیند ودر ضمن، گذاشتن عینك بر روی صورت را نیز تسهیل كند. جنس آنها طوری باشد كه در مواجهه با عوامل شیمیایی، آب، تعریق صورت، نور خورشید و غیره تغییر رنگ وتغییر شكل ندهد. سبك باشد. ● مقرون به صرفه باشد مسلما شكل ظاهری هم بسیار مهم است. با توجه به اینكه عینك در بخش‌ قابل توجهی از روز توسط فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد، بخش مهمی از صورت و نمای ظاهری فرد را تشكیل می‌دهد و بنابراین باید با فرم صورت فرد هماهنگی داشته باشد. با این حساب اندازه قاب، رنگ قاب، طراحی قاب و از طرف دیگر ویژگی‌های عدسی یا شیشه عینك همگی باید با سلیقه فرد و نیز ویژگی‌های صورت وی هماهنگی داشته باشند. به طور مثال باید در هنگام انتخاب عینك به وضعیت بالشتك‌ها و پل عینك بسیارتوجه كرد تا فشار بیش از حد به بینی وارد نكند و به راحتی بر روی آن سوار شوند. در ضمن باید توجه داشت كه نوع عدسی هم در انتخاب قاب بسیار با اهمیت است. برخی از قاب ها این توانایی را ندارند كه هر نوع عدسی را در خود جای دهند و بنابراین در زمان انتخاب قاب. ویژگی‌های عدسی (مثل قطر عدسی، شكل و تحدب عدسی، قطر كانون عدسی و......) هم باید مد نظر قرار بگیرند. یكی از مهم‌ترین خصوصیاتی كه در هنگام انتخاب قاب باید توجه كرد، ویژگی های حساسیتی بدن است. به طور مثال برخی از افراد به انواعی از فلزات و طلاجات حساسیت دارند و در مواجهه با آنها دچار ضایعات پوستی، كهیر و اگزما می‌شوند. به ویژه بسیاری از افراد به نیكل كه در ساختار بسیاری از وسایل تزئینی مثل گوشواره‌ها، گردن‌‌بند‌ها، ساعت و دستبند به كار می‌روند، حساسیت دارند. طلا نیز از ویژگی مشابهی برخوردار است ودر بسیاری از افراد ایجاد واكنش‌های حساسیتی می‌كند. در صورتی كه سابقه ابتلا به چنین حساسیت‌ها و آلرژی‌هایی دارید، حتما باید در زمان انتخاب قاب از مواد سازنده قاب اطلاع كافی كسب كنید. حتما توجه داشته باشید كه در هنگام تهیه عینك‌های طبی باید با نسخه چشم پزشك مراجعه كنید. علاوه بر اینكه تعیین نمره عینك حتماٌ باید توسط چشم پزشك شما صورت گیرد. خصوصیات دیگری نیز وجود دارد كه به جز چشم پزشك فرد دیگری قادر به تعیین آنها نیست. ● آستیگماتیسم آستیگماتیسم كه یكی از اختلالات شایع انكساری در چشم‌هاست، برای ترمیم به عدسی‌های خاصی احتیاج دارد كه آن هم نیازمند محاسبات بسیار دقیق توسط چشم پزشك است. ● تعیین فاصله مردمك‌ها یا PD شاید یكی از اصلی‌ترین كارهایی كه چشم پزشكان در هنگام نوشتن نسخه عینك انجام می‌دهند تعیین PD یا فاصله بین دو مردمك است. در صورتی كه این عدد تعیین نشود، عینك ساز قادر نخواهد بود عینك مناسبی برای شما تهیه كند و برای همین چشم پزشكان معمولاٌ با وسایل بسیار دقیقی این عدد را برای شما مشخص می‌كنند. در صورتی‌كه این فاصله درست تخمین زده نشود، دید مطلوب برای شما ایجاد نمی‌شود. به هر حال با توجه با اینكه به طور معمول تجربه افراد در تهیه عینك مناسب چندان زیاد نیست، همیشه تبادل نظر با مسئول فنی محل خریداری عینك، كمك كننده است. با این وجود، از نظر ظرافت و زیبایی،انتخاب نهایی با بیمار است. اما در صورت نیاز می‌توان از اطلاعات و تجارب مسئول فنی در مورد انواع قاب‌های موجود در بازار و نیز تجربه چهره شناسی وی استفاده كرد. برای یك انتخاب مناسب توجه به خطوطی كه صورت شخص را تشكیل می‌دهند و نیز شكل هندسی صورت بسیار با اهمیت است. حالات خاص و ویژگی‌های صورت، موها، ریش و سبیل، رنگ مو و میزان تیرگی پوست نیز باید مد نظر باشد. از طرف دیگر،شغل و شخصیت اجتماعی، سن، جنس وحتی نحوه لباس پوشیدن فرد نیز از عواملی هستند كه در انتخاب باید مورد توجه قرارگیرند. همیشه باید در نظر داشت كه هماهنگی قسمت فوقانی قاب با ابروها و بخش پائینی قاب با گونه‌ها و نیز موازی بودن دماغه قاب با شیب بینی كمك قابل توجهی به مناسب بودن قاب برای صورت فرد می‌كند. تمام این ملاحظات در مورد كودكان هم صدق می‌كند. به ویژه جنبه‌های زیبایی و ظرافت قاب در مورد كودكان بسیار مهم است چرا كه اگر این موارد رعایت نشوند باعث از بین رفتن علاقه به استفاده از عینك در كودكان می‌شود و حتی ممكن است به علت تخریب و زشت كردن چهره كودك، از نظر روحی و شخصیتی برای وی مشكل ساز شود. در ضمن با توجه به میزان فعالیت و جنب وجوش بچه‌ها باید میزان مقاومت و ایستادگی قاب كمی بیشتر از بزرگسالان باشد تا به راحتی آسیب نبیند. آموزش استفاده صحیح و نگهداری عینك به كودكان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و والدین در این امر نقش بسیار مهمی بر عهده دارند. به طور كلی بر اساس شكل كلی صورت، می‌توان توصیه‌هایی در مورد شكل قاب و عدسی داشت: برای چهره‌های مربعی شكل، قاب‌های گرد؛برای چهره‌های لوزی شكل، قاب‌های بدون ریم ؛ برای چهره‌های كشیده، قاب‌های طرح ریبان با عمق زیاد؛ برای چهره‌های مثلثی شكل با قاعده در بالا قاب‌های طرح ریبان با عمق كم؛ برای چهره‌های مثلثی شكل با قاعده در پائین، قاب های بیضی شكل؛ و برای چهره‌های گرد، قاب‌های چهار‌گوش بیشتر از نظر زیبایی مناسب هستند. دسته عینك هم در انتخاب نوع عینك و نمای نهایی چهره فرد، اثر بسیار زیادی دارد. به طور مثال دسته‌هایی كه در قسمت پائین قاب لولا شده باشند، چهره را كوتاهتر نشان می‌دهند و بر عكس دسته‌هایی كه در بالای قاب لولا شده باشند، صورت را كشیده‌تر نشان می‌دهند. یكی دیگر از مهم‌ترین بخش‌های عینك عدسی است. تعیین یك عدسی مناسب كاری نسبتا تخصصی است و به عوامل متعددی نظیر: قطرعدسی، محدب یا مقعر بودن عدسی، مقاومت آن در برابر ضربات و غیره بستگی دارد. در صورتی كه تمایل دارید عدسی عینك شما رنگی یا به اصطلاح فتوكرومیك باشد، متناسب بودن رنگ آن با قاب و دیگر اجزاء صورت مهم است. گاهی عدسی‌ها ویژگی‌های دیگری نظیر ویژگی ضد رفلكس (Anti-reflex) دارند كه برای درمان برخی از اختلالات چشم پزشكی مفید است. در مورد عینك‌های طبی اكیدا به استفاده كنندگان توصیه می‌شود كه پس از اتمام مراحل ساخت عدسی و كارگذاری آن پس از تحویل از عینك‌سازی و قبل از استفاده، حتما یك بار عینك را با چشم پزشك خود كنترل كنید تا از صحت و درستی اقدامات تكنیكی ونیز مناسب بودن عدسی و دیگر ویژگی‌های عینك اطمینان حاصل كنید.

‌دكتر علی غلامرضا‌نژاد

روزنامه سلامت

2006-12-16 09:31:37