اصطلاحات گیلکی 1

âb agar ïjâ bamane gandexe



آب اگر ایجا بَمانه گََندَخه


آب راکد می گندد


âb mânestan she, rig mânestan xu jâ sar ïse


آب مانستن شه، ریگ مانستن خو جا سر ایسه.


مانند آب می رود مانند ریگ سر جای خود می ماندو


وجودش بی خاصیت است. رفتن و ماندنش فرقی نمی کند.


âb mara nasha syâ kalâche sifide kudan


آب مرا نشه سیا کلاچه سیفیده کودن


کلاغ سیاه را با آب نمی توان سفید کرد.


ننگ را با رنگ پاک نمی شود.


âb nare, nivire shinobaze gharibiye


آب ناره، نیویره شینو بازه غریبیه


آب نمی بیند وگرنه شناگر قابلیست


اگر کاری(شرارتی) انجام نمی دهدوسیله دسترسی ندارد و گرنه در آن کار(معمولا بد) حرفه ای است.


âb nide xu pirhana kane


آب نیده خو پیرهنه کنه


آب ندیده، به قصد آبتنی، پیراهنش را کنده


کاری را پیش از وقت آن کردن


âbe tule kude,mâï giftane dare


آبه توله کوده، مائی گیفتنه ره


آب را گل کرده دارد ماهی می گیرد


از آب گل آلود ماهی می گیرد، از محیط آشفته در حال استفاده است


âb yazid das dekafte


آب یزید دس دکفته


آب دست یزید افتاده


جنس فراوان و ارزانی دست یک گرانفروش یا خصیص افتاده


âtash bibi tara sujane, âb bibi tara gharxe kune


آتش بیبی ترا سوجانه، آب بیبی ترا خرخَ کونه


آتش باشی تورا می سوزاند، آب هم باشی تورا غرق می کند


هر اندازه هم که زرنگ باشی باز از تو سرتر است


âtasha xâmushe kudim, kale xâke amra bâziye darim


آتشه خاموشه کودیم، کله خاک امرَ بازیه دریم


آتش را خاموش کردیم و با خاکستر اجاق سرگرم بازی هستیم


اصل کاری را ول کرده ایم و به فرعش چسبیده ایم


âxar ti jâne ki hichi vânie


آخر تی جانه که هیچی وانیه


تو که فقط یه مشت پوست و استخوانی


چیزی برات نیست. مایه ای نداری.


âxunde mofte bide, kara khu sakudani rem sar kitab vâkune


آخوند موفت بیده، کرا خو ساکودنی رم سرکیتاب واکونه


آخوند مفت دیده است، دارد طالع توله سگ هایش هم می بیند


مال مفتی پیدا کند تا آخرش را هم می خواد استفاده کند، آخوند مفت که گیر آمد(کنایه از گیرنیامدن) باید موش های خانه را هم عقد کرد.


adam paje


آدم پجه


آدم از گرما می پزد


وای که چه گرم است!!!


adam puxe


آدم پوخه


آدم می پوسد(تنهایی، بیکاری، …)


دل آدم می پوسد


âdame chos xor du ta xarj dâre


آدم چوس خور دوتا خرج دره


خرج آدم خسیس دوبرابر است.


آدم دستپاچه کار را دوبار می کند


âdam xar bebe, griftar xar nebe


آدم خرببه، گریفتار خر نبه


آدم خودش خر باشد، گرفتار خر نشود


آدم اگر خودش نادان باشد بهتر از آن است که گرفتار آدم نادان شود!!


âdam xuda xuda bege, bahre xuda bege


آدم خودا خودا بگه، بهر خودا بگه


آدم خدا خدا می گوید برای خدا بگوید


از غیر خدا لطفی نمی رسد- ریا کاری نکردن


âdame vashata na din dre na imân


آدم وشتا نه دین دره نه ایمان


آدم گرسنه دین و ایمان ندارد


âdam nân nadâre vali ism badare


آدم نان نداره ولی ایسم بداره


آدم نان نداشته باشد ولی نام داشته باشد


نان نداشته باشی مهم نیست، نام نیک مهم است


âdam nafam chel ta gamishe zure dere


آدم نفم چل تا گامیش زوره دره


آدم نفهم زور چهل گاو قدرتمند نر را دارد


اشاره به کسانی که هیچ دلیل و منطقی را قبول نمی کنند


âsemane uya batarkase ha ite birun futurkaste?


آسمان اویه بترکسه، هه ایته بیرون فوتورکسته؟


انگار آن جای آسمان پاره شده و این یکی تحفه از آنجا بیرون زده


اشاره به آدم پر افاده، اشاره به آدمی که اخلاق جالبی ندارد، اخلاق تلخی دارد


âseman gar bagardaste gar bagardaste, ame sare jor ki fârese fugurdaste


آسمان گر بگرسته، گربگردسته، امه سر جور کی فارسه فوگوردسته


آسمان چرخید و چرخید و به ما که رسید روی سرما خراب شد


اشاره به بد شانسی، طالع بد


âseman lavash beb, darya turshe abey(ghatogh), baz ti shekame re kam aye


آسمان لواش ببه، زمین تورشه آبی(قاتق)، باز تی شکمره کم آیه


آسمان لواش شود و آب دریا خورشت شود باز کفاف شکم تورا نمی دهد


هرچی بخوری باز هم کم است(انگار نه انگار که خورده ای)


âsiâb xu sanga besaye bextare tâ bi-kâr beyse


آسیاب خو سنگه بسایه بختر تا بیکار بیسه


آسیاب سنگ خود را بسابد بهتر از آن است که بیکار باشد


بیکار نمی توان نشست


âsiabe ba nam nam dane dan


آسیابه با نم نم دانه دن


در آسیاب باید کم کم دانه ریخت


نصیحت تلخ را باید کم کم به به خورد طرف داد


âftâb be âftâb chel ghadam ra kune


آفتاب به آفتاب چل قدم راکونه


از صبح امروز تا صبح فردا چهل قدم راه می رود(آفتاب به آفتاب چهل قدم راه می رود)


از بس سست است جان آدم را به لب می آورد


âghâ baxshe âghâzan nabaxshe


آقا بخشه، آقا زن نبخشه


ارباب(شیخ) می بخشد، زن او نمی بخشد


اشاهره به کاسه داغ تر از آش شدن